Van lobby naar gezamenlijke uitvoering

Het kan snel gaan. Het vraagstuk van zoetwatervoorziening op de hoge zandgronden kwam drie jaar geleden op de agenda en begin 2016 komen de eerste plannen tot uitvoering. Wing is betrokken bij de afronding van de plannen. En zoals vaker: de laatste loodjes wegen het zwaarst.

Zoetwaterprogramma hoge zandgronden klaar voor de uitvoering?

Drie jaar geleden lobbyden partijen op de hoge zandgronden in Oost en Zuid Nederland in Den Haag om de zoetwaterproblematiek op de nationale agenda te krijgen. De regionale partijen organiseerden onder meer de conferentie Hoog & Droog om samen het effect van de klimaatverandering op de zoetwatervoorziening op de hoge zandgronden in beeld te brengen.
Meer dan 70 regionale partijen zijn vervolgens in drie jaar tijd er in geslaagd een werkprogramma te ontwikkelen. De afspraak is dat regionale partijen samen met het Rijk de komende 6 jaar ruim 195 miljoen euro investeren in concrete maatregelen. Als projectleider zit ik nu midden in het afronden van de bestuursovereenkomst die deze afspraak vastlegt.

Van lobby naar uitvoering. En weer terug?

De omstandigheden leken gunstig. Partijen hebben gedeelde belangen en weten welke maatregelen zij willen toepassen. Vernatting levert voordelen voor de natuur en recreatie, maar biedt ook meer bedrijfszekerheid voor agrariërs en industrie. Verschillende regionale organisaties hadden daarnaast al plannen en ambities die raakten aan de zoetwatervoorziening. Het Deltaprogramma bood de legitimatie om een ‘plus’ te zetten op verdrogingsbestrijding vanwege klimaatverandering. Echter het extra geld van het Deltaprogramma deed de regionale partijen in het najaar van 2014 terugschieten in de lobbyhouding: het verdelen van de middelen. Dit was het moment dat Wing startte met de begeleiding van het proces om tot concrete werkafspraken te komen.

Terug naar inspiratie om tot uitvoering te komen

Onze opdrachtgever vroeg naar een proces waarin partijen geïnspireerd worden om uitvoering daadwerkelijk te starten. Dat betekende dat we een manier moesten vinden om partijen uit de houding van het onderhandelen over geld moesten krijgen. Ik vond dat spannend; creativiteit in combinatie met een deal over geld.
Om dit te bereiken heeft Wing samen met de opdrachtgever verschillende interventies gedaan:

• Spelregels opstellen over de financiën. Dit bood rust voor de partijen.
• Het aanwezige commitment versterken door regionale bijeenkomsten te organiseren met inhoudelijke dialoog over projecten. Op basis van de dialoog hebben wij met de initiatiefnemers kaarten ontwikkeld met korte projectbeschrijvingen die het werkprogramma smoel geven. De herkenbaarheid van de inzet van partijen, zowel op kaart als in financiële bijdragen, is volgens mij een belangrijk bindmiddel gebleken.
• Het document waarin de maatregelen beschreven staan al in een vroeg stadium mooi vormgeven. Daarmee zagen deelnemende partijen dat het resultaat de bestuurders inspireert en prikkelt om te gaan uitvoeren. Een van de bestuurders zei tijdens de stuurgroep vergadering: “ik krijg gewoon zin om te gaan uitvoeren”.

De handtekeningen worden gezet

Dit najaar is het al bijna vier jaar geleden dat de lobby startte. Ook is het het moment dat de waterschappen, gemeenten, provincies, terreinbeheerders, agrariërs en het Rijk een bestuursovereenkomst tekenen waarin zij afspreken met de uitvoering te starten. Voor mij is dit een mooi vooruitzicht na een voorjaar van heel hard werken om de zoveelste versie van de overeenkomst te maken omdat opnieuw een partij de zaken nog net even anders opgeschreven wilde hebben. Dan helpt het om het grote plaatje te blijven zien.
In een krappe vier jaar van lobby naar gezamenlijke uitvoering. Zo snel kan het gaan.