Een fijn-Mazig spel

Met de afronding van het programma Ruimte voor de Rivier is Nederland nog niet klaar met de verruiming van haar rivieren. In de toekomst brengt klimaatverandering hogere piekafvoeren in onze rivieren teweeg. Daarom komt er beleid om die piekafvoeren straks veilig te kunnen verwerken. Het Deltaprogramma Maas ontwikkelt het nieuwe beleid voor de Maas in Nederland.

Volgens experts is rivierverruiming belangrijk om het riviersysteem robuust te houden. In plaats van opnieuw dijken verhogen, zorg je met rivierverruiming voor een breder stroombed waardoor het water op een natuurlijke en meer geleidelijke manier naar zee stroomt. Deze strategie zorgt ervoor dat het rivierengebied tegen een stootje kan. Bovendien creëert deze oplossing meerwaarde door functiecombinaties met bijvoorbeeld natuur, recreatie en extensieve landbouw. Overigens laat rivierverruiming onverlet dat ook dijken verstevigd -maar niet per se verhoogd- moeten worden.

Addertje onder het gras

Maar er schuilt een weerbarstig addertje onder het gras. Rivierverruiming is op de korte termijn namelijk duurder dan dijkverhoging. Terwijl de besturen van de provincies en waterschappen die voor hoogwaterbescherming aan de lat staan, beperkt budget hebben. Verder neemt de ruimtedruk in het rivierengebied almaar toe, waardoor het binnendijks reserveren van ruimte voor rivierverruiming op verzet stuit van de betrokken gemeenten. 

Een complex krachtenveld

Om in dit krachtenveld succesvol te zijn, is het zaak voorzichtig te opereren. Vanaf het najaar van 2017 ben ik namens Wing betrokken bij de zogenoemde Adaptieve Uitvoeringsstrategie Maas. We streven daarbij een optimale inrichting van de gehele Maas na. Samen met onze opdrachtgever en betrokkenen stel ik een plan op met maatregelen tot 2050. Vervolgens gaan we concrete afspraken maken met de betrokken partijen over de uitvoering. Voor andere rivieren zoals de Waal en de IJssel worden vergelijkbare plannen ontwikkeld. Aan de hand van deze plannen wil het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in 2019 een structuurvisie opstellen voor de hoogwaterbescherming tot 2050. 

Lange en kortere termijn

Centraal in onze aanpak staat de vraag hoe we de langetermijnvisie op rivierverruiming en dijkversterking kunnen koppelen aan de gezamenlijke ambities van de betrokken partijen om zo tot een integrale benadering van de klimaatopgave te komen. Het gaat uiteindelijk om uitvoeringprojecten die meer ruimte kunnen scheppen voor een robuuster riviersysteem. Het helpt dan om concreet te worden: welke mogelijke projecten kunnen we voor de komende tien à vijftien jaar in beeld brengen die op draagvlak van het gebied kunnen rekenen en aansluiten bij de ambities van bestuurders? Tegelijkertijd verkennen we vanuit de langetermijnvisie ook het omgekeerde: waaraan kan rivierverruiming nog meer bijdragen?

Vruchtbare combinaties zoeken

Om deze vragen te beantwoorden organiseren we samen met Strootman Landschapsarchitecten een serie werkateliers. We verkennen daarin hoe de maatregelen bijdragen aan een beter vestigingsklimaat, natuur- en landschapswaarden of de versterking van de recreatiesector. Dit voorjaar brengen we de langetermijnvisie en de concrete maatregelen bij elkaar. Dat belooft voor alle betrokkenen een spannende en intensieve periode te worden.

Beeldmateriaal: Strootman Landschapsarchitecten ©